سنا نجفیان
در سال ۱۹۹۴ نیک زابو (یک طراح رمزنگار) ایده‌ای را مطرح کرد که در آن قراردادها به شکل کدهای کامپیوتری ضبط شوند. این سبک از قرارداد می‌توانست با فراهم بودن شرایط و ضوابط از پیش تعیین شده به صورت خودکار فعال شود.
مهمترین ویژگی قرارداد هوشمند حذف اشخاص ثالث همچون بانک در روند ثبت قرارداد بود. اما چرا این امر به عنوان مهمترین ویژگی آن یاد می‌شود؟ پاسخ ساده است زیرا شما نمی‌توانید برای همیشه به وجود اشخاص ثالث در قراردادها اعتماد کنید. در عوض با وجود قراردادهای خودکار که از وجود یک شبکهٔ مطمئن و کنترل شده توسط کامپیوترهای فراوان بهره می‌برند دیگر نگران حضور اشخاص ثالث در ثبت قراردادها نیستید.
زابو چندین سال بر روی این ایده کار کرد و حتی کتابی در همین راستا به نام "قراردادهای هوشمند: تولید بلاک برای بازارهای آزاد دیجیتال" نوشت. اما مشکلی که باعث جلوگیری از بوجود آمدن این طرح در سال ۱۹۹۴ شد، عدم وجود فناوری بلاک چین بود. اما حالا این مشکل با اختراع بلاک چین برطرف شده است.
در سال ۲۰۰۹ بیت کوین اولین فناوری بلاک چین را معرفی کرد. سپس دو سال بعد اتریوم توسط جوانی به نام ویتالیک بوترین آن را ارتقا داد و قرارداد هوشمند را برای اولین بار بر روی بلاک چین خود ایجاد کرد.
قرارداد هوشمند چیست؟
قرارداد هوشمند توافقی بین دو نفر به شکل کدهای کامپیوتری است. این قرارداد بر روی بلاک چین راه اندازی می‌شود و غیر قابل فسخ یا تغییر است زیرا تمام اطلاعات مربوط به آن بر روی پایگاه دادهٔ عمومی شبکه بایگانی می‌شود. تراکنش‌های صورت گرفته در قرارداد هوشمند توسط بلاک چین پردازش می‌شوند به گونه‌ای که آن‌ها بدون نیاز به حضور اشخاص ثالث به مقصد ارسال می‌شوند.
تراکنش‌ها تنها زمانی که شرایط و ضوابط از پیش تعیین شدهٔ قرارداد فراهم شود فعال می‌شوند. به طور مثال اگر در قراردادی پیش از اینکه صورت بگیرد، در آن قید شده باشد که تنها با پرداخت ۱۰۰ دلار این کتاب فروخته می‌شود، آنگاه تا زمانی که این مبلغ پرداخت نشود قرارداد فعال نخواهد شد.
ساز و کار
یک دستگاه فروش خودکار را تصور کنید. اگر پیتر بخواهد از آن شیرینی بخرد باید پول کافی برای خرید آن داشته باشد، در غیر این صورت نمی‌تواند از دستگاه شیرینی دریافت کند. یک قرارداد هوشمند در این دستگاه اینگونه عمل خواهد کرد:
اگر پیتر یک دلار درون دستگاه قرار دهد، آنگاه دستگاه فروش به صورت خودکار به پیتر شیرینی می‌دهد. به محض اینکه تراکنش انجام شد، یعنی دستگاه پول را دریافت کرد و شیرینی را به پیتر تحویل داد، آنگاه پیتر دیگر نمی‌تواند معامله را فسخ کند. از این رو به چنین تراکنش‌هایی "فاقد نیاز به اعتماد" می‌گویند.
این بدان معناست که برای انجام تراکنش نیازی به حضور افراد قابل اعتماد در شبکه نیست زیرا در صورت فراهم نبودن شرایط لازم، تراکنش انجام نخواهد شد. حالا تصور کنید چنین فرایندی همیشگی باشد و هیچگاه آفلاین نشود.
به مثال بعدی توجه کنید:
فرض کنید پیتر قصد نقاشی خانهٔ خود را دارد و به همین منظور می‌خواهد ۱۰ اتر (اتر یک ارز دیجیتال برای قراردادهای هوشمند خودکار شبکه است.) به پائول پرداخت کند تا خانهٔ او را رنگ کند. پیتر برای انجام این کار می‌تواند از قرارداد هوشمند اتریوم استفاده کند. معامله اینگونه رقم خواهد خورد:
- پیتر و پائول هر دو وارد سیستم قرارداد هوشمند می‌شوند و تمامی شرایط و ضوابط سیستم را می‌پذیرند.
- قیمت توافق شدهٔ آن‌ها ۱۰ اتر است و این مبلغ در سیستم توسط پیتر پرداخت و ثبت می‌شود.
- به محض اینکه پائول نقاشی خانه را تمام کند، پیتر کار را بررسی می‌کند و پس از رضایت از کار پیتر گزینهٔ پرداخت تایید می‌کند.
- مبلغ تعیین شده برای پائول در سیستم آزاد می‌شود و او می‌تواند این مبلغ را برداشت کند.
همانطور که می بینید هیچ تقلبی صورت نمی‌گیرد و نیازی به حضور اشخاص ثالث مورد اعتماد در تایید معامله نیست. این ویژگی یکی از منحصر به فرد ترین مزیت‌های اتریوم است. همانطور که ملاحظه می‌کنید به لطف فناوری بلاک چین همه می‌توانند معماله‌های خود را توسط قراردادهای هوشمند و به صورت غیر متمرکز بدون حضور اشخاص ثالث انجام دهند.
منظور از غیر متمرکز بودن این است که هیچ مرجع واحدی (مانند بانک یا دولت) روند ثبت قراردادهای هوشمند را کنترل نمی‌کند. در حال حاضر قراردادهای هوشمند در بسیاری از ارگان‌ها مورد استفاده قرار گرفته است.
- شرکت‌های بیمه
- سیستم‌های سلامت
- سیستم‌های دولتی
- ایکو
- کسب و کار
نحوهٔ عملکرد ایکو
عرضهٔ اولیهٔ سکه (ایکو) روشی برای تامین سرمایهٔ ارزهای دیجیتال نوپا از طریق فروش کوین به مردم است. ایکوها به دلیل اینکه از قوانین سختگیرانه همانند سرمایه‌گذاران خصوصی و موسسه‌های ایپو (عرضهٔ اولیهٔ سهام) پیروی نمی‌کنند، از محبوبیت بالایی برخوردار هستند.
ایکوها هم اکنون از قراردادهای هوشمند و فناوری بلاک چین به منظور تامین مالی جمعی پروژه‌ها استفاده می‌کنند. برای ایجاد یک ایکو نیاز به قرارداد هوشمند و توکن مخصوص به آن داریم. گام بعدی تنظیم کردن شرایط قرارداد هوشمند است. به طور مثال، اگر از آدرسی ۰.۱ اتریوم به قرارداد هوشمند ارسال شود آنگاه قرارداد هوشمند ۱ توکن به همان آدرس ارسال خواهد کرد.
این امر ثابت می‌کند که شرکت کنندگان در ایکو همیشه مقدار صحیح توکن را بدون دخالت اشخاص ثالث دریافت می‌کنند. قراردادهای هوشمند معمولا در دسترس عموم قرار دارند و تمام شرکت کنندگان می‌توانند شروط قراردادی را مشاهده کنند. دو دلیل عمده که باعث می‌شود مردم در ایکو شرکت کنند به شرح زیر است:
- به محض آماده شدن محصول نهایی می‌توان توکن را در اپلیکیشن استفاده کرد.
- با افزایش محبوبیت پروژه، قیمت توکن‌ها یا کوین‌ها بالا می‌رود و با هجوم مردم برای استفاده از خدمات، تقاضا افزایش می‌یابد.
هم اکنون نئو و اتریوم پیشگامان طرح قرارداد هوشمند هستند و در این زمینه فعالیت گسترده‌ای دارند. قراردادهای هوشمند در آیند‌ه‌ای نزدیک جایگزین قراردادهای سنتی خواهند شد و حضور اشخاص ثالث در روند قرارداد را به کلی حذف می‌کنند.
پوریازعیم زاده
نظر شما